Giới thiệu

Lạc Thuỷ là một trong những huyện dẫn đầu của tỉnh Hòa Bình về phát triển chăn nuôi nói chung, trong đó phát triển chăn nuôi gà nói riêng, toàn huyện có trên 50% hộ nuôi gia cầm lựa chọn nuôi gà Lạc Thủy với quy mô từ nhỏ lẻ ở các hộ gia đình đến quy mô vừa hàng nghìn con/cơ sở và quy mô lớn đến trên mười nghìn con/ cơ sở, chủ yếu tập trung chính ở các xã Phú Thành, Đồng Tâm, Phú Lão, An Bình, Cố Nghĩa, Liên Hòa...

Trên địa bàn huyện gà Lạc Thuỷ được nuôi theo hình thức thả tự do, bán tập trung và tập trung, nhưng theo hình thức nào thì gà Lạc Thuỷ đến giai đoạn 8 tuần tuổi trở đi đều được thả tự nhiên trên những vùng đất đồi gò rộng có bóng mát của cây cối nên chất lượng thịt thơm ngon, mẫu mã đẹp được nhiều khách hàng ưa chuộng, nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều.

Gà Lạc Thủy có nguồn gốc xa xưa ở Lạc Thủy, ở nơi khác chưa tìm thấy. Giống gà này có đặc điểm ngoại hình khác với gà Đông Tảo, gà Hồ, gà Móng, nhưng mới nhìn qua thì giống với gà Mía. Tuy nhiên qua từng giai đoạn có sự thay đổi và không còn giống với gà Mía. Đây là một trong những giống gà nội tthuần nhất, đồng nhất về ngoại hình và có nguồn gen đặc hữu. Chúng là giống gà có mã đẹp, chất lượng thịt thơm ngon, dễ nuôi, được thị trường ưa chuộng, cho hiệu quả kinh tế cao, gà Lạc Thủy có khả năng chống chịu bệnh, thời tiết khí hậu, nhất là vào mùa lạnh khá tốt, dễ nuôi, lớn nhanh.

Về ngoại hình: Gà con 1 ngày tuổi có bộ lông đồng nhất màu trắng ngà, da vàng, mỏ và da chân màu vàng, tốc độ mọc lông nhanh, chỉ sau 1 tuần tuổi đã mọc hết lông cánh, sau 4 tuần tuổi có thể phân biệt trống, mái qua đặc điểm ngoại hình. Đây là đặc điểm nổi bật nhất của giống gà này, mà không giống gà nào khác có được. Khi 4 tuần tuổi, con mái có lông trắng, hồng nhạt, con trống lông đã bắt đầu ngả màu đỏ tía. Gà Lạc Thủy trước 4 ngày tuổi có bộ lông trắng hồng, chưa phân biệt trống/mái. Khi trưởng thành con mái có lông màu lá chuối khô, hơi giống với gà Mía, con trống với bộ lông màu mận chín, đỏ tím, da chân vàng, mào đơn đỏ, dái tai dài. Không chỉ có ngoại hình đẹp mà chất lượng thịt thơm, ngon, cho chất lượng cao.

Năm 2011, Viện Chăn nuôi đã khảo sát tại huyện Lạc Thủy hiện đang tồn tại một giống gà địa phương được người nông dân chăn nuôi khá tốt mang lại thu nhập cao. Quan sát bên ngoài, giống gà này có ngoại hình gần giống với gà Mía có nguồn gốc tại làng Mía (thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội), theo ý kiến của các nhà khoa học Viện Chăn nuôi khi so sánh với gà Mía thì giống gà này có một số điểm khác biệt về đặc điểm giống khá rõ so với gà Mía và tạm đặt tên là gà Lạc Thủy. Tiến sỹ Vũ Ngọc Sơn (nguyên Giám đốc Trung tâm Thực nghiệm và Bảo tồn vật nuôi) và các cộng sự đã bắt tay vào thực hiện Đề tài: “Nghiên cứu nhân thuần, chọn lọc và bảo tồn nguồn gen gà Lạc Thủy” trong 2 năm (2014-2015). Đây là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu về gà Lạc Thủy. Kết thúc đề tài, các kết quả nghiên cứu chứng minh gà Lạc Thủy là một giống gà bản địa thuộc nhóm gà hướng thịt của Việt Nam, do đó được đưa vào Danh mục nguồn gen vật nuôi các giống bản địa của Việt Nam. Cùng với kết quả của nhiều nghiên cứu khác, đến năm 2018, gà Lạc Thủy chính thức được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận là giống gà nội tại Thông tư số 01/2018/TT-BNNPTNT ngày 16/01/2018.

Để phát triển chăn nuôi gà một cách bền vững, nâng cao thu nhập cho người sản xuất, Ủy ban nhân dân huyện Lạc Thuỷ đã ban hành Quyết định số 1864/QĐ-UBND ngày 29/12/2017 về việc phê duyệt chủ trương xây dựng dự án: “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận Gà Lạc Thủy” cho các sản phẩm gà ri của huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình và giao cho Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với các ngành liên quan, đơn vị liên quan, Công ty cổ phần đầu tư Nông nghiệp và Công nghệ Trường Sơn xây dựng nhãn hiệu chứng nhận “Gà Lạc Thuỷ” cho các sản phẩm gà Lạc Thủy, tỉnh Hoà Bình.

Đến nay Nhãn hiệu chứng nhận “Gà Lạc Thủy” đã được Cục sở hữu Trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận và cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 315822 tại Quyết định số 19793/QĐ-SHTT ngày 18/3/2019.

Hiện tại, trên địa bàn huyện có 02 Hợp tác xã chuyên sản xuất, kinh doanh gà Lạc Thủy (HTX chăn nuôi gà Lạc Thủy - thôn An Sơn, xã An Bình, HTX dịch vụ nông nghiệp Minh Đức - thôn Bột, xã Phú Thành), 15 cơ sở ấp nở giống gà Lạc Thủy (tiêu biểu như Trại gà giống bố mẹ gà Lạc Thủy của hộ ông Trịnh Văn Tuấn - thôn Bột, xã Phú Thành) và trên 150 trang trại, gia trại và nhiều hộ gia đình chăn nuôi gà Lạc Thủy trên địa bàn các xã, thị trấn. Người chăn nuôi gà đã liên kết hỗ trợ nhau từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm như chuỗi liên kết cơ sở Ông Trịnh Văn Tuấn với 114 vệ tinh liên kết, chuỗi liên kết của Hợp tác xã chăn nuôi gà Lạc Thuỷ với trên 10 vệ tinh liên kết... Hàng năm người chăn nuôi gà Lạc Thuỷ trên địa bàn huyện đã cung cấp ra thị trường khoảng 10 triệu con giống, 500 tấn gà thương phẩm, với giá bán gà giống dao động từ 11.000 - 20.000 đồng/con gà 1 ngày tuổi, 70.000 - 95.000 đồng/kg gà thương phẩm (tùy thời điểm giá lên xuống), mang lại thu nhập ổn định cho người chăn nuôi, nâng cao giá trị sản xuất ngành nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.